Wisc-R Zeka Testi

Çocuk ve ergenlerin zeka seviyelerini saptamak adına kullanılmak üzere 1939 yılında David Wescler tarafından ‘Çocuklar İçin Zeka Ölçeği' olarak tasarlanmıştır. İlk zamanlarda yetişkinler için kullanılmak üzere tasarlanan bu test daha sonralarında gözden geçirilerek yeni düzenlemeler yapılarak çocuk ve ergenler için tekrar tasarlanmıştır. Bu test kişinin zihinsel performansı ölçmek adına geliştirilen bireysel olarak uygulanan bir zeka testidir. Kişinin çevresiyle ilişki kurabilmesi çevresine uyum sağlayabilme becerisi ve problem çözme becerisi Weschler’a göre zeka olarak açıklanmaktadır. Weschler zekanın öğrenme kabiliyetinden daha çok çevreye uyum ve sergilediği performans bakımından değerlendirmektedir. Weschler için kişinin zekasını çevreye uyum sağlamada ne kadar kullanabildiğini önemlidir. Bu sebepten testin odaklandığı nokta performansın ölçümü olmaktadır.

Wisc-r zeka ölçeği çocuklardaki sözel zeka ve performansın seviyesini belirlemek için kullanılmaktadır. Bu test iki ana alan ve her alansa altı ayrı (beş ana ve bir yedek) alt alandan oluşmaktadır. Wısc-r testinin iki bölümden oluşturan bu iki alan sözel ve performans alt testleridir. Wics-r ana alanlar ve yedek alanda birlikte genel bilgi, yargılama, aritmetik, benzerlikler, sözcük dağarcığı ve sayı dizisi sözel alt testlerini içeren altı alandan ve resim tamamlama, resim düzenleme, küplerle desen, parça birleştirme, labirent, şifre performans alt testlerini içeren altı alandan oluşan bir testtir. Testin labirent ve sayı dizisi alt alanları birer yedek testtir. Sözel zeka alanını ölçmek için kullanılan test kısmı bize genel bir bilgi verirken bu alanın kapsadığı alt alanlardan olan benzerlik, aritmetik, sözcük dağarcığı, yargılama ve sayı dizi daha detaylı bilgi edinmemizi sağlamaktadır. Performansı ölçmek için kullanılan test kısmı da yine aynı şekilde genel bir bilgi edinmemizi sağlarken bu alanın alt alanlarından olan şifreleme, küplerle desen oluşturma, labirent, parça birleştirme, resim tamamlama ve düzenleme daha detaylı bilgi edinmemizi sağlamaktadır.

Genel zeka puanı, sözel zeka alanından alınan puan ile performans zeka alanından alınan puanlarının toplamından oluşmaktadır. Elde dilen bilgiler doğrultusunda puanlar hesaplanarak bir değerlendirme yapılmaktadır. Testin tekrar yapılması gereken durumlarda altı ay kadar beklenilmesi gerekmektedir.

Sözel Alt Testleri

Genel Bilgi; Kişinin doğuştan getirdiği zihin gücüyle okul ortamından, kültürel çevresinden, sosyal hayatından ve yakınlarından edinebildiği kazanımları; kişinin sahip olduğu bilgi ölçütünü göstermektedir.

Yargılama; Akıl ve mantık yürütme, gerçekliğe uygun davranışlar sergileme, duygularını anlamlandıracak belli bir olgunluğa erişebilme kapasitesini ölçmektedir.

Aritmetik; Kişinin matematiğin temel sayı, kavram ve sembollerine hakim olmasını, matematiksel akıl yürütmeyebilme yetisini ve konsantrasyonu sağlayabilme becerisini ölçmektedir.

Sözcük Dağarcığı; Kişinin bildiği ve öğrendiği kelime sayısını ve kelimeleri kullanarak kendini ifadesin edebilme becerisini ölçmektedir.

Benzerlik; Kişinin somuttan soyuta doğru ilerleyen iki olgu arasında benzerlik ilişki kurarak genelleme yapıp yapamadığına ve önemsiz ayrıntılara takılmadan yaptığı soyutlamaları uygun bir şekilde ifade edip edemediğini ölçmektedir.

Sayı Dizisi; Kişinin sözel-işitsel uyaranları hatırlama becerisini ve bununla birlikte konsantrasyon düzeyini ölçmektedir.

Sözel Alt Test Alanında Yer Alan Sorular

Genel Bilgi; Bu alanda kişinin doğal hayatından ve kültürel çevresinden edindiği genel kültür kazanımları buna yönelik bilgileri sorulur.

Benzerlikler; Kişiye iki resim gösterilerek soyutlayabilme becerisi ölçülür.

Aritmetik; Kişiye belirli bir sürenin bulunmadığı, zamanın kısıtlanmadığı bir durumda matematiksel sorular ve işlemler sunulur.

Sözcük Dağarcığı; Kişiye ana dilinde kullandığı ve edindiği kelimeleri kullanmasını sağlayacak sorular sorulmaktadır.

Yargılama; Kişinin akıl yürütme, yargıya varabilme ve mantık kurabilme yeteneğini ölçmek amacıyla bazı sorular sorularak ve bunları çözümlemesi beklenmektedir.

Sayı Dizisi; Kişinin işitsel belleği neleri hatırlayıp hatırlamadığını ölçmek adına çeşitli sorular sorulmaktadır.

Performans Alt Testleri

Resim Tamamlama; Kişinin odağını görsel uyaranlara yönlendirerek algılama ve ayırt etme yeteneğini ölçmektedir.

Resim Düzenleme; Kişinin bir dizi olay serisine dikkatini vererek algılamasını, anlamlandırması, neden sonuç ilişkisi kurabilmesini ve bunları değerlendirerek plan yapabilme becerisini ölçmektedir.

Küplerle Desen; Kişinin parçadan bütüne doğru ilerleyerek görsel ayrıştırma, mekânsal analiz ve odaklanma becerisini kullanarak önsezilerini ölçmektedir.

Parça Birleştirme; Kişinin sıralama, parça bütün ilişkisi kurabilme, görsel ve hareketsel algılama becerisini ölçmektedir.

Şifre; Kişinin psiko motor koordinasyonu, çalışma hızını, verilen yeni bir görevi öğrenip anlayabilme becerisini, sıralama yapabilme kabiliyetini, görsel uyaranları aklında tutabilme yeteneğini ölçmektedir.

Labirent; Kişinin şekil zemin farkındalığını ve el göz koordinasyonunu ölçmektedir.

Perfonmans Alt Test Alanında Yer Alan Sorular

Resim Tamamlama; Kişiden kendisine gösterilen resim üzerindeki eksiklikleri bularak tamamlaması istenmektedir.

Resim Düzenleme; Kişiye sunulan resimlere bakarak bir neden sonuç ilişkisi kurabilmesi adına sorular sorulmaktadır.

Küplerle Desen; Kişiden küp materyallerinden yararlanarak yaratıcılığını kullanarak üç boyutlu nesneler oluşturması istenilmektedir.

Parça Birleştirme; Kişiden verilen materyallerdeki parçaları birleştirmesi, aralarında ilişki kurabilmesi ve sıralama yapabilmesi istenmektedir.

Şifre; Kişiye verilen karmaşık görsellerden belli bir düzen oluşturarak içerisinde bulunan şifreyi çözme hızını ölçmektedir.

Labirentler; Kişinin el göz koordinasyonunu ölçmek adına labirentin sonuna erişebilmesi için çeşitli sorular sorulmaktadır.

Wisc-r Zeka Testi Raporlama ve Yorumlama

Test çocuk ya da ergenin, sözel becerilerine ve somut olgular karşısında sergilediği tepkiler doğrultusunda zihinsel performans kabiliyeti ölçülmektedir. Eğitim durumu, kültürel bilgilere dayanan sözel kabiliyeti ve sözel olmayan somut olaylara gösterdiği tepkilerle performans kabiliyeti elde edilmektedir. Bu kabiliyetlerse zeka puan aralığının belirlenmesini sağlamaktadır.

Sözel alt testleri ve performans alt testlerinde gösterilen becerilerin aralarındaki ilişki, alınan zeka puanından çok daha fazla bir öneme sahiptir. Bunun sebebi testin uygulamasının yapılmasına engel olan dikkat eksiliği ve hiperaktivite bozukluğu, özgül öğrenme güçlüğü, psikolojik problemlerin varlığı, konuşmaya geç başlanılması gibi durumlar test sonucunda olumsuz etki göstermektedir. Birey bu gibi durumlar için herhangi bir eğitim sürecinden geçerse ve test tekrar uygulanırsa sözel ve performans alt testlerindeki alanlardaki becerilerinde artma gözlenebilmektedir. Buna bağlı olarak birey testte daha önceki sonuçlarına oranla daha yüksek bir sonuç alabilmekte ve zeka puanı yükselmektedir. Bu durum bize bireyin aldığı eğitimler sonucunda performansında olumsuz etki sahibi olan faktörlerin kalktığını göstermektedir. Çünkü zeka artan ya da azalan bir olgu değildir.

Wisc-r zeka testi,  yaygın olarak kullanılan ve diğer zeka testlerine bakıldığında güvenirliliği ve geçerliliği fazla olan bir testtir. Güvenilirliğinin fazla olması ve yaygın olarak kullanılmasının nedeni birçok alandaki yetenekleri ölçebilmesinden kaynaklanmaktadır. Wisc-r daha net bir puanlama ve yorumlama imkanı sunmaktadır.

Wisc-r Zeka Testi Puan Aralığı

Wisc-r Zeka Testi Kimlere Ne Amaçla Uygulanır?

Çeşitli amaçlarla uygulanılabilen zeka testleri; bize bir çocuğun hangi alanlara yönelik daha az gelişim gösterdiğini hangi alanlara yönelikse fazla gelişim gösterdiğini saptama da yardımcı olurken aynı zamanda zekadaki gelişimsel geriliğin (zeka geriliği) ya da zekadaki üstün gelişimselliğin (üstün zeka) ortaya çıkarılmasında da kullanılmaktadır. Wisc- r zeka ölçeği 6 ile 16 yaş aralığındaki çocuk ve ergenlere yapılabilen bir zeka testidir. Zihinsel performansı ölçmek için kullanılan bu test bireysel olarak uygulanmaktadır. Sözel ve performans olmak üzere iki alandan oluşan ve altı alt alandan oluşan bu test bir oturum içerisinde yalnızca bir kişiye uygulanabilmektedir. Test uygulaması soru ve cevap kısımları içermektedir. Testinin uygulanma süresi uygulayıcıya göre ve çocuktan çocuğa değişmekle birlikte çocuğun yaşına bağlı olarak da farklılık göstererek, yaklaşık 60-70 dakika kadar sürmektedir. Test genellikle zihinsel performansı ölçmek için kullanılsa da öğrenme güçlüğü gibi problemleri tanımlamak, zihinsel gelişimi ile ilgili bilgi edinmek ve bunlara yönelik eğitim planlamasının yapabilmek, rehabilitasyon sürecinin belirleyebilmek ve erken müdahalede bulunarak önlem alabilmek adına da kullanılmaktadır.

Wisc-r Zeka Testi Nerede Kimler Tarafından Nasıl Yapılır?

Ebeveynlerin, test uygulamaları ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmamaları alanında uzman olmayan, gerekli eğitimleri almamış, test bilgisi yetersiz kişilere yönelmelerine sebep olmaktadır. Alanında yetkin olmayan kişilerce yapılan test uygulamaları sonucunda ortaya çıkan uygun olmayan değerlendirmelerle çocuklarına gereğinden fazla sorumluluk yükleyen ebeveynler, gereğinden fazla bir beklenti içerisine girebilmektedir. Bu durum sonucunda psiko-sosyal gelişim dönemindeki çocukların kendine olan güvenlerinin zedelenmekte, kendi içlerine kapanmakta ve bunların neden olduğu psikolojik sorunlar, negatif tepkiler ve davranışlar geliştirmektedir. Bu nedenledir ki wisc-r zeka testi tanı ve tedavisi sadece uzman tarafından psikoloji, psikolojik danışma ve rehberlik, psikolojik hizmetler mezunu olan kişilerce yapılmaktadır. Bu testleri uygulamak için gerekli eğitimlere katılarak alınabilen uygulayıcı sertifikasına sahip olan kişilerce uygulanmaktadır.

Wisc-r Zeka Testi Nerede Yapılır?

Wisc-r zeka testi, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde, devlet hastanelerinin ilgili bölümlerinde, üniversite hastaneleri ile bazı araştırma hastanelerinde, çocuk ve ergen psikiyatri servislerinde, psikoloji ve psikoterapi kliniklerinde ve zeka testi uygulama ve özel eğitim merkezlerinde yapılmaktadır. Wisc-r zeka testi, uygulama yetkisine sahip olan psikologlar tarafından merkezimizde uygulanmaktadır.

Kullanılan Diğer Zeka Testleri

Ülkemizde uygulaması yapılan, kullanımda olan pek çok test vardır.

0-6 Yaş grubu için uygulanan testlerden;

Denver II Gelişim Tarama Testi

Ankara Gelişim Envanteri testleri kullanılmaktadır.

02-16 yaş grubu için kullanılan Stanfrod Binet Zeka Testi uygulanmaktadır.

05-17 Yaş grubu için uygulanan zeka testlerinden;

Wisc-R Zeka Testi

WÇZÖ IV

CAS Testi yaygın olarak kullanılmaktadır.